ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ... www.matakia.gr logo ΜΕ ΠΟΛΛΆ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

Καταρράκτης ματιών – Αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία   

Περιεχόμενα [Απόκρυψη]

• Τι είναι ο καταρράκτης των ματιών;
• Πώς βλέπει κάποιος που έχει καταρράκτη;
• Ποια είναι τα είδη του καταρράκτη;
• Ποιες είναι οι βασικές αιτίες εμφάνισης καταρράκτη στο μάτι;
• Ποια είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;
• Πώς γίνεται η διάγνωση του καταρράκτη;
• Πώς αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;
• Πώς θεραπεύεται ο καταρράκτης;
  • Φακοθρυψία
  • Εξωπεριφακική επέμβαση
  • Ενδοφακική εξαγωγή
• Πότε είναι προτιμότερο να αποφασίσετε το χειρουργείο για τον καταρράκτη σας;
• Υπάρχει πιθανότητα επανεμφάνισης του καταρράκτη;

Τι είναι ο καταρράκτης των ματιών;

Όταν μιλάμε για καταρράκτη στα μάτια εννοούμε τη θόλωση, τη γήρανση του κρυσταλλοειδούς φακού. Αρχικά παρουσιάζεται σαν σκλήρυνση του κέντρου κι αργότερα σαν θόλωση των στιβάδων του. Ο κρυσταλλοειδής είναι ο διαυγής, φυσικός φακός του οφθαλμού που βρίσκεται όπισθεν της ίριδας και μας επιτρέπει την ευκρινή όραση. Από αυτόν περνά το φως για να φτάσει κατόπιν στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Ο καταρράκτης ξεκινά συνήθως από το ένα μάτι, αλλά καταλήγει να επηρεάζει και τους δύο οφθαλμούς. Η θόλωση του αμφιβληστροειδή γίνεται προοδευτικά κι όχι με την ίδια ταχύτητα στον κάθε οφθαλμό.

Ο καταρράκτης συνοδεύεται και από αλλαγές στη χημική σύνθεση του ματιού. Η αιτία των αλλαγών αυτών δεν είναι γνωστή.

Οι περισσότεροι καταρράκτες, όταν βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο δεν ενοχλούν την όρασή. Εξελίσσονται με βραδείς ρυθμούς κι επειδή μεγαλώνοντας οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με κάποιες αλλαγές στην όραση, δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτή η θολερότητα του φακού οφείλεται στον καταρράκτη. Όσο η θαμπάδα εξελίσσεται υπάρχει περίπτωση να εμποδίσει την όρασή του ανθρώπου περισσότερο.

Πώς βλέπει κάποιος που έχει καταρράκτη;

Ο ασθενής που έχει αρχίσει να έχει καταρράκτη αντιλαμβάνεται τα πράγματα σαν να βλέπει μέσα από ομίχλη. Ή σαν ένα φιλμ να καλύπτει τα μάτια του.

Υπάρχουν ασθενείς που ενώ ο καταρράκτης εξελίσσεται, διακρίνουν σημάδια βελτίωσης στην κοντινή όρασή τους. Υπάρχει περίπτωση να μπορούν να μελετούν χωρίς να έχουν ανάγκη τα γυαλιά οράσεως τους, κατάσταση που είναι γνωστή ως δεύτερη όραση.

Ποια είναι τα είδη του καταρράκτη;

Υπάρχουν 3 είδη καταρράκτη στα μάτια και αυτά είναι:

• Ο Πυρηνικός καταρράκτης. Το πιο σύνηθες εμφανιζόμενο είδος, έχει σχέση με τη γήρανση. Συμβαίνει στο κέντρο του φακού. Στο πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, ο πυρηνικός καταρράκτης μεγαλώνει τη δύναμη εστίασης του φακού. Ασθενείς με αυτού του είδους τον καταρράκτη ίσως χρειάζονται συχνότερες αλλαγές στη συνταγή των γυαλιών τους. Εν τούτοις καθώς ο βαθμός του θάμπους αυξάνεται, η πρόσκαιρη βελτίωση στην ικανότητα μελέτης μειώνεται.
• Ο Ζωνοειδής καταρράκτης. Ή αλλιώς περιπυρηνικός, ξεκινά από το εξωτερικό μέρος του φλοιού του φακού κι έχει τη μορφή λευκών σφηνοειδών ραβδώσεων.
• Ο Υποπεριφακικός καταρράκτης. Ξεκινά από την περιοχή που βρίσκεται κάτω από το περιφάκιο, στο πίσω μέρος του φακού και μοιάζει με μικρή αδιαφανή περιοχή.

Ποιες είναι οι βασικές αιτίες εμφάνισης καταρράκτη στο μάτι;

Αίτια που συμβάλλουν στην εξέλιξη του καταρράκτη είναι:

• Η προχωρημένη ηλικία. Ο φυσικός φακός του οφθαλμού με την πάροδο του χρόνου αρχίζει να χάνει την αρχική σύστασή του και θολώνει. Το 50% των ανθρώπων ηλικίας 65-75 ετών πάσχουν από καταρράκτη. Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται στο 75% σε ηλικίες άνω των 75 ετών.
  (Εδώ να σημειώσουμε ότι μπορούν να παρουσιάσουν τη νόσο βρέφη και νέα σε ηλικία άτομα.)
• Η κληρονομικότητα. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καταρράκτη. Ο καταρράκτης ματιού μπορεί να υπάρχει ακόμα και από τη γέννηση και οφείλεται σε γονιδιακά αίτια. Γίνεται αντιληπτός από την αντικατάσταση της κανονικής ερυθρής αντανάκλασης από μια λευκή, που έχει το φως στο κέντρο της κόρης του οφθαλμού.
• Ο λεγόμενος και παιδιατρικός καταρράκτης μπορεί να έχει τη ρίζα και σε κάποια λοίμωξη κατά την περίοδο της κύησης. Οι παιδοφθαλμίατροι τον αντιμετωπίζουν με τεχνικές μικροχειρουργικής. Όταν δεν ακολουθείται η διαδικασία τοποθέτησης ενδοφακού, όπως στους ενήλικες, τα παιδιά απαραίτητα θα χρειαστούν μετεγχειρητικά γυαλιά. Η παρουσία ετερόπλευρου καταρράκτη στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είναι επικίνδυνο να προκαλέσει ακόμη και αμβλυωπία, οπότε η χειρουργική αποκατάσταση κρίνεται άκρως επείγουσα.
• Οι μεταβολικές διαταραχές.
• Η πάθηση του διαβήτη παίζει ρόλο στο σχηματισμό καταρράκτη.
• Τα κορτικοστεροειδή φάρμακα. Φάρμακα που κάνουμε χρήση για χρόνιες παθήσεις, όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Η έκθεση σε υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας. Για παράδειγμα στην διάρκεια ακτινοθεραπείας του καρκίνου.
• Η υπερέκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Η έκθεση σε μεγάλη ποσότητα υπεριώδους ακτινοβολίας από τον ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι μία από τις αιτίες για σχηματισμό καταρράκτη.
• Ο τραυματισμός του βολβού του ματιού.
• Προηγούμενη φλεγμονή του οφθαλμού ή χειρουργική επέμβαση που έχει κι αυτή προηγηθεί.
• Οι παθήσεις των οφθαλμών. Για παράδειγμα η ιρίτιδα είναι μια πάθηση που συντελεί στην εκδήλωση καταρράκτη.
• Η κατάχρηση αλκοόλ.
• Το κάπνισμα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;

• Μειωμένη όραση σε όλες τις αποστάσεις, κυρίως μακριά αλλά και κοντά. Ειδικά, όταν υπάρχει δυνατό φως ή κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Δυσκολία αντίληψης των χρωμάτων. Αντιλαμβανόμαστε τα χρώματα κάπως ξεθωριασμένα.
• Θολή όραση.
• Φωτοευαισθησία.
• Διπλά είδωλα στον έναν οφθαλμό.
• Μειωμένη ευαισθησία στις αντιθέσεις σε φωτεινό περιβάλλον.
• Αντανακλάσεις γύρω από τα αντικείμενα και κυρίως γύρω από τα φώτα.
• Επιδείνωση διαθλαστικής ανωμαλίας, ή εμφάνιση μυωπίας.
• Ανάγκη για συχνές αλλαγές στη συνταγή των γυαλιών οράσεως ή των φακών επαφής.

Πώς γίνεται η διάγνωση του καταρράκτη;

Ο καταρράκτης μέχρι να προχωρήσει αρκετά δεν είναι από την αρχή του εύκολα αντιληπτός. Οι εξετάσεις που γίνονται από τους οφθαλμιάτρους για τον καταρράκτη είναι:

• Εξέταση της οπτικής οξύτητας.
• Εξέταση με σχισμοειδή λυχνία.
• Εξέταση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα.

Ο οφθαλμίατρος με κάποιον τρόπο διαστέλλει την κόρη του οφθαλμού, εξετάζει το φυσικό φακό για σημεία καταρράκτη κι έτσι εξακριβώνει την πυκνότητα του θαμπώματος.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;

Παρακάτω παραθέτουμε κάποια μέτρα που θα βοηθήσουν προσωρινά τον καταρράκτη, όταν τα συμπτώματά του είναι ακόμα σε ήπια μορφή.

• Ζητήστε από το γιατρό σας να σας συνταγογραφήσει γυαλιά.
• Αποφύγετε τη βραδινή οδήγηση.
• Απαραίτητο το περισσότερο φως στις καθημερινές δραστηριότητες, όπως η ανάγνωση. Χρησιμοποιήστε πιο πολλές ή πιο φωτεινές λάμπες στην οικία σας και βελτιώστε το φως στους χώρους που περνάτε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σας.
• Αν σας βολεύει, χρησιμοποιήστε μεγεθυντικά γυαλιά για να διαβάζετε.
• Να φοράτε τα γυαλιά ηλίου σας όταν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο.
• Χρησιμοποιήστε τα γυαλιά ηλίου και κατά τη διάρκεια της νύχτας, προκειμένου να αποφύγετε τις αντανακλάσεις από τα φώτα των οχημάτων.
• Δοκιμάστε κάποια συμπληρώματα διατροφής.

Πώς θεραπεύεται ο καταρράκτης;

Η μόνη δραστική θεραπεία, ικανή να φέρει πραγματικά αποτελέσματα για τον καταρράκτη είναι η χειρουργική επέμβαση. Στις μέρες μας θεωρείται ένα χειρουργείο ρουτίνας, θεωρείται η ασφαλέστερη επέμβαση της ιατρικής, ολοκληρώνεται συνήθως σε πολύ λιγότερο από μία ώρα και δεν απαιτείται παραμονή στο νοσοκομείο.

Μιλάμε για μια εγχείρηση που έχει να κάνει με την αφαίρεση του θολού φακού καθώς και την αντικατάσταση αυτού με ένα τεχνητό φακό, μόσχευμα ενδοφθάλμιου φακού.

Φακοθρυψία

Σε αυτή την επέμβαση καταρράκτη, ο χειρουργός οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί ένα μικροσκόπιο και όργανα υπέρηχων. Η αναισθησία γίνεται τοπικά με χρήση σταγόνων. Γίνεται μια τομή πολύ μικρή, ο γιατρός αφαιρείτον καταρράκτη με υπέρηχο ή laser ή και τα δύο, αφήνοντας το περισσότερο περιφάκιο στη θέση του. Το τελευταίο δουλεύει ως αρωγός για τη στήριξη του μοσχεύματος του φακού. Ο χρόνος ανάρρωσης είναι σύντομος. Δεν απαιτούνται ράμματα.

Η ανάρρωση μετά από την επέμβαση καταρράκτη είναι πολύ γρήγορη. Αμέσως μετά το χειρουργείο οι ασθενείς μπορούν να περπατήσουν και η όρασή τους είναι ικανοποιητική. Εντός 24 ωρών έχουν εξαίρετη όραση και μπορούν να γυρίσουν στις καθημερινές τους συνήθειες.

Μετά το χειρουργείο αποφεύγουμε να τρίβουμε τα μάτια μας και οι κυρίες θα πρέπει να εγκαταλείψουν το μακιγιάζ των ματιών για έναν περίπου μήνα.

Εάν θέλετε να δείτε (βίντεο) πως γίνεται η χειρουργική επέμβαση του καταρράκτη με την μέθοδο της φακοθρυψίας, τότε πατήστε εδώ.

Εξωπεριφακική επέμβαση

Μοιάζει πολύ με την φακοθρυψία, αλλά εδώ η τομή που απαιτείται να γίνει είναι μεγαλύτερη. Η μέθοδος αυτή προτιμάται στις περιπτώσεις εκείνες που ο καταρράκτης βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο με αποτέλεσμα η φακοθρυψία να θεωρείται ανεπαρκής προκειμένου να διαλύσει ικανώς το θολό φακό.

Εδώ ο χειρούργος αφού κάνει ένα άνοιγμα στο μπροστινό μέρος του περιφακίου, αφαιρεί το πιο σκληρό κέντρο του φακού σε ένα κομμάτι και με την αναρρόφηση αφαιρεί το περιφερικό υλικό του θολού φακού. Το όπισθεν μέρος της κάψας του φακού παραμένει ανέπαφο.

Ενδοφακική εξαγωγή

Γίνεται εξαγωγή όλου του φακού μαζί και της κάψας. Σε περίπτωση που γίνει εμφύτευση φακού τότε αυτός τοποθετείται πιθανότερα μπροστά από την ίριδα.

Πάνω από το 96% των ασθενών που καταφεύγουν στην εγχείρηση καταρράκτη εμφανίζουν βελτίωση στην όρασή τους.

Εκείνο το ελάχιστο ποσοστό των περιπτώσεων που δε βελτιώνεται η όραση ενώ έχει αφαιρεθεί ο καταρράκτης, πιθανώς οφείλεται σε κάποια άλλη πάθηση των οφθαλμών, συχνά στην εκφυλιστική νόσο της ωχράς κηλίδας.

Η πλειοψηφία των ατόμων μετά την αφαίρεση του καταρράκτη εξακολουθούν κι έχουν ανάγκη της χρήσης των γυαλιών τους.

Αν κάποιος αμελήσει τον καταρράκτη και δεν τον χειρουργήσει ενδεχομένως να αναπτύξει υψηλή πίεση και ίσως ακόμα και να χάσει το φως του.

Πότε είναι προτιμότερο να αποφασίσετε το χειρουργείο για τον καταρράκτη σας;

Κάποια χρόνια πριν υπήρχε η αντίληψη ότι ο καταρράκτης θα ήταν καλό να ωριμάσει, να θαμπώσει δηλαδή εντελώς ο φακός για να προχωρήσουμε σε χειρουργείο. Οι σύγχρονοι οφθαλμίατροι δεν είναι πλέον υποστηρικτές μιας τόσο μεγάλης αναμονής, για τον λόγο ότι αν επιτρέψουμε στον καταρράκτη να εξελιχθεί υπερβολικά ίσως να προκύψουν κάποιες επιπλοκές.

Η απόφαση διαφέρει από άτομο σε άτομο, εξαρτάται από την ηλικία του, την επαγγελματική του δράση και γενικά τον τρόπο ζωής του.

Παρόλα αυτά το προτιμότερο θα ήταν, όταν αρχίσετε να νιώθετε ότι η όρασή σας σάς δυσκολεύει στις καθημερινές εργασίες σας, να επισκεφθείτε τον χειρούργο γιατρό σας και να πάρετε από κοινού την πιο κατάλληλη απόφαση.

Υπάρχει πιθανότητα επανεμφάνισης του καταρράκτη;

Μπορεί ο καταρράκτης να υποτροπιάσει;

Ο καταρράκτης είναι ο δικός μας φυσιολογικός φακός του ματιού, που αφού αφαιρεθεί στη θέση του μπαίνει ένας συνθετικός, τεχνητός που δεν θολώνει. Ο καταρράκτης δεν έχει περιθώριο επανεμφάνισης. Αυτό που συμβαίνει σε ένα ποσοστό 15%-30% είναι η θόλωση της κάψας του φυσικού φακού μας στην οποία περιέχεται κι ο ένθετος. Θολώνει η μεμβράνη στήριξης του τεχνητού φακού. Έχουμε την εντύπωση ότι πρόκειται για υποτροπή, αλλά δεν είναι.

Αυτό το θάμπος χρειάζεται νέα αντιμετώπιση με ένα ειδικό laser, χωρίς όμως να χρειαστεί νέα τομή στον οφθαλμό.