NEWS-AGENCY πρακτορείο ειδήσεων

Το σχέδιο (fast track) για να αξιοποιηθούν άμεσα τα ακίνητα της Εκκλησίας

Ραγδαίες εξελίξεις (πρωτοφανείς για τα δεδομένα της Εκκλησίας) αναμένεται να «τρέξουν» το προσεχές διάστημα, αφού μπαίνει στην τελική ευθεία ένα δύσκολο και πολύπλοκο σχέδιο για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Τα τελευταία χρόνια προωθήθηκαν με μεθοδικότητα πρωτοβουλίες, συμφωνίες και νομοθετικές ρυθμίσεις που είχαν στόχο το «ξεμπλοκάρισμα» σημαντικών ακινήτων, τα οποία μπορεί να εισφέρουν έσοδα στο φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας, ειδικά στην τρέχουσα περίοδο που οι ανάγκες έχουν πολλαπλασιαστεί.

Οι αγκυλώσεις και η έλλειψη θεσμικού πλαισίου καθιστούσαν έως τώρα αδύνατη την όποια αξιοποίηση και έφερναν την Εκκλησία σε δυσχερή θέση, αφού δεχόταν επιθέσεις για «μεγάλη περιουσία», η οποία όμως δεν έφερνε έσοδα ούτε ενός ευρώ! Για να ξεμπλοκάρει η υπόθεση προηγήθηκαν δύο σημαντικές αποφάσεις. Η πρώτη ήταν να προχωρήσει αρχικά η αξιοποίηση περιουσίας της Αρχιεπισκοπής (και όχι της Εκκλησίας της Ελλάδος συνολικά), για να υπάρξει ευελιξία και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων, και η δεύτερη να γίνει μια γενναία πρόταση οικονομικής συνεργασίας στο κράτος.

Η πρόταση

Ετσι η Αρχιεπισκοπή πρότεινε στην Πολιτεία τη σύσταση κοινής εταιρίας και όσα έσοδα προκύψουν να μοιραστούν εξίσου. Δηλαδή η Αρχιεπισκοπή παραχώρησε το 50% των εσόδων της στο κράτος (ουσιαστικά σαν να φορολογείται με συντελεστή 50%) προκειμένου να «τρέξουν» οι υποθέσεις και να προκύψει σημαντικό όφελος τόσο στο φιλανθρωπικό έργο όσο και στα ταμεία της Πολιτείας. Στο όλο σχέδιο τέθηκαν δύο βασικές προϋποθέσεις: να μη γίνει καμία πώληση και να υπάρξει πρόβλεψη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το μοντέλο διαχείρισης που επελέγη είναι η «ενοικίαση της επιφανείας» και μετά το πέρας του χρονικού ορίου της συμφωνίας το ακίνητο να επιστρέφεται στην Εκκλησία (ουσιαστικά, μακροχρόνια μίσθωση χωρίς να χάνεται το δικαίωμα ιδιοκτησίας). Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι πρωτόγνωρη για τη χώρα μας, αφού ακόμα και οι σχετικοί νόμοι ψηφίστηκαν πριν από μερικούς μήνες.

Η Πολιτεία δέχτηκε (όπως ήταν φυσικό) με ενθουσιασμό την πρόταση και ξεκίνησαν οι ενέργειες για την υλοποίησή της. Στο μεσοδιάστημα, εκκλησιαστικοί παράγοντες ήρθαν σε επαφή με κορυφαία νομικά γραφεία, μεγάλους διεθνείς οίκους και εγνωσμένης αξίας τεχνοκράτες, προκειμένου να διασφαλιστούν η διαφάνεια και η νομιμότητα για κάθε βήμα του σχεδίου. Βασικοί στόχοι της Εκκλησίας για να προχωρήσει το σχέδιο ήταν να υπάρχει εντιμότητα, ξεκάθαρη ροή χρημάτων και διεθνείς αδιάβλητοι διαγωνισμοί. Κάπως έτσι ξεκίνησε η εφαρμογή του μεγαλόπνοου πλάνου.

Το πρώτο πράγμα που έπρεπε να γίνει ήταν να ρυθμιστεί το νομοθετικό πλαίσιο. Ετσι προωθήθηκε και ψηφίστηκε από τη Βουλή η ένταξη της Εκκλησίας στους επενδυτικούς νόμους ΕΣΧΑΔΑ και ΕΣΧΑΣΕ, που προβλέπουν την επίσπευση των διαδικασιών για περιπτώσεις αξιοποίησης περιουσίας μέσω Προεδρικού Διατάγματος. Για παράδειγμα, αν η Εκκλησία ζητήσει από το υπουργείο περιβάλλοντος όρους δόμησης και καταθέσει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων με την οποία καλύπτονται όλα τα ζητήματα και αποδεικνύεται ότι δεν επιβαρύνεται το περιβάλλον, το υπουργείο μπορεί να προτείνει στην Προεδρία την υπογραφή διατάγματος χωρίς να χρειάζεται καμία άλλη διαδικασία.

Επειτα από όλα αυτά τον περασμένο Αύγουστο ιδρύθηκε η κοινή εταιρία με το κράτος. Εχει διοικητικό συμβούλιο με πέντε μέλη (όλοι λαϊκοί), τρία από την Αρχιεπισκοπή, ένα από το υπουργείο Παιδείας και ένα από το υπουργείο Οικονομικών. Η μόνη εκκρεμότητα αυτή τη στιγμή είναι η υπογραφή της σχετικής κοινής υπουργικής απόφασης (είναι θέμα ημερών να συμβεί, αφού το ζήτημα είναι καθαρά τυπικό). Τα τρία μέλη της Αρχιεπισκοπής είναι πρόσωπα με μεγάλη πείρα και σχέσεις με την Εκκλησία, που δραστηριοποιούνται επιτυχώς στον συγκεκριμένο τομέα.

Η πρώτη πιλοτική εφαρμογή συνδιαχείρισης Εκκλησίας - Πολιτείας θα αφορά το Ορφανοτροφείο Βουλιαγμένης που ανήκει στην Αρχιεπισκοπή (και ουσιαστικά είναι το μόνο σοβαρό περιουσιακό στοιχείο που διαθέτει). Πρόκειται για ακίνητο 85 στρεμμάτων ιδιωτικού δικαίου δίπλα στο «φιλέτο» του «Αστέρα», που πρόσφατα πουλήθηκε από το Δημόσιο σε ξένο μεγάλο fund. Τους ερχόμενους μήνες η κοινή εταιρία θα προκηρύξει διαγωνισμό για τη χρήση του χώρου, «τρέχοντας» παράλληλα τις διαδικασίες για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος που θα καθορίζει τους όρους δόμησης. Ο χρονικός ορίζοντας κατάληξης της διαδικασίας είναι έξι μήνες (αυτό ορίζει και ο σχετικός νόμος), οπότε οι εξελίξεις θα είναι άμεσες.

Τα συμφέροντα

Βεβαίως στην Αρχιεπισκοπή γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξουν προβλήματα και ισχυρές πιέσεις από διάφορα συμφέροντα και τοπικούς παράγοντες. Πιστεύουν όμως ότι η απόλυτη διαφάνεια και η συμμετοχή όλων στους διαγωνισμούς μπορεί να αποτελέσουν την καλύτερη «οχύρωση». Στον διαγωνισμό πάντως θα τεθούν επιπλέον προϋποθέσεις προκειμένου η χρήση να μην είναι παντελώς «ασύμβατη» με την Εκκλησία.

Εξυπακούεται ότι προτάσεις για δημιουργία καζίνου επί παραδείγματι θα απορριφθούν ασυζητητί. Με βάση τη λογική, ένα επιχειρηματικό σχέδιο για δημιουργία ξενοδοχείου φαντάζει (εκ πρώτης όψεως) η πιο πιθανή επιλογή. Επίσης υπάρχει πρόβλεψη να εκφράσουν και οι κάτοικοι της Βουλιαγμένης τη γνώμη τους για το τι έχει περισσότερο ανάγκη η περιοχή. Με εντολή του Αρχιεπισκόπου κανείς κληρικός δεν θα έχει εμπλοκή στις προπαρασκευαστικές διαδικασίες. Η δυνατότητα παρέμβασης θα υπάρχει μόνο σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις της διαφάνειας.


Σκέψεις να μεταφερθεί το ίδρυμα

Το Ορφανοτροφείο της Βουλιαγμένης (με τη μακρά ιστορία και προσφορά) βρίσκεται σε ένα σημείο μοναδικής αξίας. Είναι γεγονός ότι στην εποχή μας οι ανάγκες (στον συγκεκριμένο τομέα) είναι μικρότερες, γι' αυτό σήμερα ζουν εκεί μόνο 17παιδιά (όλα από αλλοδαπούς γονείς) . Τα ορφανά θα παραμείνουν στην αγκαλιά του ιδρύματος, αλλά θα μεταφερθούν σε άλλες κτιριακές υποδομές. Εξάλλου ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα δεν είναι απαραίτητο να λειτουργεί στο κομμάτι γης που αποτελεί το καλύτερο «φιλέτο» της Μεσογείου.

Αν όλα πάνε καλά και ο διαγωνισμός για τη μακροχρόνια μίσθωση προχωρήσει και ολοκληρωθεί η περίπτωση του ορφανοτροφείου, μπορεί να αποτελέσει το «μοντέλο αξιοποίησης» που θα ακολουθηθεί και για άλλες περιπτώσεις ιερών μητροπόλεων, εφόσον το επιθυμούν βέβαια οι τοπικοί επίσκοποι. Η πρόβλεψη είναι στη συνέχεια να αξιοποιηθεί η περιοχή της Φασκομηλιάς (η έκταση 1.500 στρεμμάτων από τα Λιμανάκια έως τη Βάρκιζα, από τα οποία τα 250 δεν είναι δασικά) που ανήκει στην ΕΚΥΟ, αλλά και περιοχές στην περιφέρεια της χώρας, όπου τα έσοδα θα μοιραστούν οι τοπικές μητροπόλεις με το κράτος.


Τα πολλαπλά οφέλη της ανάπτυξης και οι θέσεις εργασίας που θα προκύψουν!

Η Εκκλησία τα τελευταία χρόνια έχει καλύψει σε μεγάλο βαθμό τις τεράστιες ανθρωπιστικές ανάγκες που δημιουργήθηκαν στη χώρα. Ωστόσο η λαϊκή απαίτηση (αλλά και η πρόθεση της Εκκλησίας) είναι η βοήθεια να γίνει ακόμα μεγαλύτερη. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος προσπαθεί να πείσει όλες τις μητροπόλεις να ανταποκριθούν και να διευρύνουν το έργο τους, ώστε η φιλανθρωπία να καταστεί βασικός πυλώνας της δράσης τους. Με δεδομένο ότι τα έσοδα των ναών έχουν υποστεί καθίζηση και τα ακίνητα που έως τώρα ενοικιάζονταν είναι πλέον άδεια, ο μόνος τρόπος αύξησης του κοινωνικού έργου είναι αυτό να γίνει μέσω της ανάπτυξης. Είναι κρίμα, πρώτα για τον τόπο και μετά για την Εκκλησία, να υπάρχουν εκτάσεις «φιλέτα» στην Αττική και να μένουν αναξιοποίητα.

Στην προώθηση του σχεδίου για την περιουσία ελήφθησαν υπ' όψιν και τα επιπλέον πολλαπλά οφέλη (όπως οι νέες θέσεις εργασίας) που θα δημιουργηθούν από τους «ενοικιαστές» με την κατασκευή και τη λειτουργία των υποδομών. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι οι δυνατότητες της Εκκλησίας είναι πολύ περιορισμένες, αφού έχει ήδη παραχωρήσει το 1952 και το 1978 το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της στο κράτος και το κομμάτι που της έχει απομείνει είναι εκτάσεις με... αγριόχορτα και χαμομήλι ή οικόπεδα που καταπατούν επιτήδειοι!

Δημήτρης Ριζούλης

EΦΗΜ.ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ